کد مطلب:314774 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:161
منازل و مراسم ثبت نام و احسان
موضوع منزل ها و نحوه ثبت نام در آنها یكی از موارد بی نظیری است كه فقط در شهرستان خلخال جریان دارد. و آن به این صورت است كه در جوار یا پیرامون هر مسجد، به خصوص مسجد جامع و مسجد جمعه، اماكن و سالن های بزرگی به صورت جداگانه و به نام های حسینیه، عباسیه، اكبریه، قاسمیه، اصغریه، هستند كه اصطلاحا به هر یك از آنها «منزل» و مجموعا «منازل» گویند.
مرسوم است وقتی كودكی متولد شد، ولی آن طفل، اولاد خود را در سال اول تولد، طی مراسم و برنامه های خاصی با حضور ریش سفیدان و با سلام صلوات در «منزلی» كه علاقمند هستند ثبت نام می نمایند.
در حقیقت این عمل بسیار پسندیده، طفل را از كودكی با امام حسین (علیه السلام) و خاندان عصمت و طهارت آشنا می كند و به راستی وصیت پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) مبنی بر «انی تارك فیكم الثقلین كتاب الله و عترتی» در اندیشه كودك تحقق می پذیرد.
[ صفحه 261]
مجموعه ای از ثبت نام كنندگان را كه اعضای «منزل» محسوب می شوند «اهل دسته» گویند و هر منزل نیز چند نفر «سردسته» دارد كه گردانندگان منزل به شمار می روند.
وسعت هر یك از این منازل به فراخور اعضای آن منزل است و هر یك به طور جداگانه، حسابدار و دفتردار، آشپزخانه، ظروف و امكانات لازم و حتی آشپز هم دارند. این منازل در ایام محرم به خصوص از سوم تا دوازدهم شكوه و عظمت بیشتری پیدا می كند.
در این ایام، احسان غریب و مسافرخانه ها، بیمارستان ها، زندان ها نیز از این احسان بهره مند می شوند.
در این مدت، معمولا، دوبار در خود منازل و یك بار نیز با فرستادن احسان به خانه های اهل دسته، از اعضا پذیرایی می شود و در بعضی مواقع نیز مردم برای
[ صفحه 262]
گرفتن تبرك به منازل مراجعه می كنند.
فرستادن غذا به خانه ها منظره معنوی خاصی دارد. به این ترتیب كه غذا را در بشقاب ها ریخته و روی آنها سرپوش مخصوص گذاشته و تعدادی را در مجموعه (مجمعه) مسی قرار می دهند. جوانان به صورت ده نفره، مجموعه ها را روی سر حمل كرده و در محلات مختلف به خانه ها برده و به نام كسی كه در آن منزل ثبت نام كرده است می دهند. در سالهای اخیر جهت رعایت نظم و انظباط بیشتر، بعضی از منزلها كارتهای مخصوص را چاپ كرده به اهل دسته می دهند تا با ارائه آن كارت سهمیه احسان خود را دریافت نمایند.
شبهای ششم و دوازدهم محرم در تمام منازل به طور همزمان برنامه شام و احسان وجود دارد كه بعضی از آنها توأم با وعظ و مرثیه خوانی است. در شب دوازدهم كه اصطلاحا به آن شب «یا خا باغلاما» یعنی «بستن یقه» گویند، اهل دسته كمك های مالی و اگر نذوراتی هم داشته باشند به حسابدار منزل ها می دهند.
هر منزل دفاتر مخصوص دارد كه نام و نام خانوادگی و مشخصات و آدرس اهل دسته و حتی متوفیان را به طور دقیق ثبت كرده و هر گونه كمك های مالی و جنسی را در دفاتر مخصوص می نویسند.
در گذشته كه وسایل و امكانات امروزه نبود. اهل دسته هر یك از این منازل، وظایفی را به عهده داشتند كه معمولا به صورت ده نفری انجام می دادند. حتی در سایر ایام به ویژه در بروز حوادث غیر مترقبه، در شدت گرما و سرما یا در مواقع ضروری به امداد و كمك رسانی می پرداختند و از ضعفا و بی پناهان دستگیری می كردند كه اثر بعضی از این امور، اكنون نیز به قوت خود باقی است و ذیلا به بعضی از وظایف منزل ها و اهل دسته ها اجمالا اشاره می شود.
[ صفحه 263]
مرسوم است وقتی كودكی متولد شد، ولی آن طفل، اولاد خود را در سال اول تولد، طی مراسم و برنامه های خاصی با حضور ریش سفیدان و با سلام صلوات در «منزلی» كه علاقمند هستند ثبت نام می نمایند.
در حقیقت این عمل بسیار پسندیده، طفل را از كودكی با امام حسین (علیه السلام) و خاندان عصمت و طهارت آشنا می كند و به راستی وصیت پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) مبنی بر «انی تارك فیكم الثقلین كتاب الله و عترتی» در اندیشه كودك تحقق می پذیرد.
[ صفحه 261]
مجموعه ای از ثبت نام كنندگان را كه اعضای «منزل» محسوب می شوند «اهل دسته» گویند و هر منزل نیز چند نفر «سردسته» دارد كه گردانندگان منزل به شمار می روند.
وسعت هر یك از این منازل به فراخور اعضای آن منزل است و هر یك به طور جداگانه، حسابدار و دفتردار، آشپزخانه، ظروف و امكانات لازم و حتی آشپز هم دارند. این منازل در ایام محرم به خصوص از سوم تا دوازدهم شكوه و عظمت بیشتری پیدا می كند.
در این ایام، احسان غریب و مسافرخانه ها، بیمارستان ها، زندان ها نیز از این احسان بهره مند می شوند.
در این مدت، معمولا، دوبار در خود منازل و یك بار نیز با فرستادن احسان به خانه های اهل دسته، از اعضا پذیرایی می شود و در بعضی مواقع نیز مردم برای
[ صفحه 262]
گرفتن تبرك به منازل مراجعه می كنند.
فرستادن غذا به خانه ها منظره معنوی خاصی دارد. به این ترتیب كه غذا را در بشقاب ها ریخته و روی آنها سرپوش مخصوص گذاشته و تعدادی را در مجموعه (مجمعه) مسی قرار می دهند. جوانان به صورت ده نفره، مجموعه ها را روی سر حمل كرده و در محلات مختلف به خانه ها برده و به نام كسی كه در آن منزل ثبت نام كرده است می دهند. در سالهای اخیر جهت رعایت نظم و انظباط بیشتر، بعضی از منزلها كارتهای مخصوص را چاپ كرده به اهل دسته می دهند تا با ارائه آن كارت سهمیه احسان خود را دریافت نمایند.
شبهای ششم و دوازدهم محرم در تمام منازل به طور همزمان برنامه شام و احسان وجود دارد كه بعضی از آنها توأم با وعظ و مرثیه خوانی است. در شب دوازدهم كه اصطلاحا به آن شب «یا خا باغلاما» یعنی «بستن یقه» گویند، اهل دسته كمك های مالی و اگر نذوراتی هم داشته باشند به حسابدار منزل ها می دهند.
هر منزل دفاتر مخصوص دارد كه نام و نام خانوادگی و مشخصات و آدرس اهل دسته و حتی متوفیان را به طور دقیق ثبت كرده و هر گونه كمك های مالی و جنسی را در دفاتر مخصوص می نویسند.
در گذشته كه وسایل و امكانات امروزه نبود. اهل دسته هر یك از این منازل، وظایفی را به عهده داشتند كه معمولا به صورت ده نفری انجام می دادند. حتی در سایر ایام به ویژه در بروز حوادث غیر مترقبه، در شدت گرما و سرما یا در مواقع ضروری به امداد و كمك رسانی می پرداختند و از ضعفا و بی پناهان دستگیری می كردند كه اثر بعضی از این امور، اكنون نیز به قوت خود باقی است و ذیلا به بعضی از وظایف منزل ها و اهل دسته ها اجمالا اشاره می شود.
[ صفحه 263]